توضیحات
ترانزیستور یکی از مهمترین قطعات نیمههادی در الکترونیک است که وظیفه اصلی آن تقویت سیگنالها و عملکرد بهعنوان کلید الکترونیکی میباشد.
این قطعه از اتصال لایههای مختلف نیمههادی ساخته میشود و میتواند جریان یا ولتاژ ضعیف را تقویت کرده یا مسیر عبور جریان را قطع و وصل کند.
ترانزیستورها پایه و اساس تمام مدارهای دیجیتال، آنالوگ و حتی پردازندهها هستند و بدون آنها دنیای الکترونیک امروزی امکانپذیر نبود.
کاربرد ترانزیستورها
- تقویتکننده سیگنالهای صوتی و رادیویی
- استفاده بهعنوان کلید در مدارات دیجیتال
- رگولاتورها و منابع تغذیه
- مدارات نوسانساز و فرکانس بالا
- سوئیچینگ در درایور موتورها و رلهها
- استفاده در پردازندهها و ICها
انواع ترانزیستور
1. ترانزیستورهای پیوندی دوقطبی (BJT – Bipolar Junction Transistor)
- از سه لایه نیمههادی (NPN یا PNP) تشکیل شده
- کاربرد در تقویت و سوئیچینگ
- کنترل جریان توسط جریان بیس انجام میشود
2. ترانزیستورهای اثر میدان (FET – Field Effect Transistor)
- کنترل جریان توسط ولتاژ گیت انجام میشود
- مقاومت ورودی بالا و مصرف توان کم
- انواع:
- JFET (ترانزیستور اثر میدان پیوندی)
- MOSFET (ترانزیستور اثر میدان با اکسید فلزی – پرکاربردترین نوع در منابع تغذیه و مدارات دیجیتال)
3. ترانزیستورهای خاص و قدرت
- IGBT (Insulated Gate Bipolar Transistor): مناسب برای توانهای بالا، ترکیب ویژگیهای BJT و MOSFET
- Darlington Transistor: تقویت جریان بسیار بالا
- Photo Transistor: حساس به نور، کاربرد در سنسورها
- UJT (Uni-Junction Transistor): برای مدارات نوسانساز و تایمینگ
نکات مهم در انتخاب ترانزیستور
- نوع ترانزیستور (BJT, MOSFET, IGBT و …)
- حداکثر جریان کلکتور یا درین
- ولتاژ شکست (Breakdown Voltage)
- توان تلفاتی (Power Dissipation)
- سرعت سوئیچینگ و فرکانس کاری
- بهره جریان (hFE یا β)
- شرایط حرارتی و ابعاد فیزیکی
کاربرد ترانزیستور در صنایع
خودروهای الکتریکی و درایورهای صنعتی
پردازندهها و سیستمهای کامپیوتری
منابع تغذیه سوئیچینگ و رگولاتورها
تقویتکنندههای صوتی و تصویری
مدارات مخابراتی و رادیویی
تجهیزات پزشکی و ابزار دقیق
