توضیحات
خازن (Capacitor) یکی از مهمترین و پرکاربردترین قطعات الکترونیکی است که وظیفه اصلی آن ذخیره و آزادسازی انرژی الکتریکی میباشد. خازنها از دو صفحه هادی تشکیل شدهاند که بین آنها یک ماده عایق (Dielectric) قرار گرفته است.
این قطعه توانایی ذخیره بار الکتریکی را دارد و در بسیاری از مدارهای الکترونیکی برای صافسازی ولتاژ، حذف نویز، کوپلاژ و دکوپلاژ سیگنالها مورد استفاده قرار میگیرد.
کاربرد خازنها
- ذخیره انرژی الکتریکی و آزادسازی آن در مدار
- فیلتر کردن نویز و ریپل در منابع تغذیه
- استفاده در مدارهای تایمینگ (RC)
- کوپلاژ و دکوپلاژ سیگنالها در مدارات تقویتکننده
- اصلاح ضریب توان در سیستمهای AC
- تنظیم فرکانس در مدارهای رادیویی و مخابراتی
انواع خازن
1. خازن ثابت (Fixed Capacitors)
دارای مقدار ثابت ظرفیت (C) هستند.
- خازن سرامیکی (Ceramic Capacitor) → کوچک، پرکاربرد در فیلترها و مدارات فرکانس بالا
- خازن الکترولیتی (Electrolytic Capacitor) → ظرفیت بالا، پرکاربرد در منابع تغذیه
- خازن فیلمی (Film Capacitor) → پایداری زیاد، مناسب برای مدارات دقیق
- خازن میکا (Mica Capacitor) → دقت و پایداری بالا، استفاده در مخابرات
- خازن کاغذی (Paper Capacitor) → قدیمی، کمتر مورد استفاده
2. خازن متغیر (Variable Capacitors)
قابلیت تغییر ظرفیت دارند.
- خازن وریابل (Tuning Capacitor) → تنظیم فرکانس در رادیو
- واریابل تریمر (Trimmer Capacitor) → جهت تنظیم دقیق در مدارات
3. خازن ویژه (Special Capacitors)
برای کاربردهای خاص طراحی میشوند.
- سوپرکپ (Super Capacitor) → ظرفیت بسیار بالا، جایگزین باتری در برخی کاربردها
- خازن تانتالیوم (Tantalum Capacitor) → حجم کم، ظرفیت بالا، پایداری زیاد
نکات مهم در انتخاب خازن
- ظرفیت (Farad, µF, nF, pF)
- ولتاژ نامی (Working Voltage)
- نوع دیالکتریک (سرامیک، الکترولیت، فیلمی و …)
- اندازه و ابعاد فیزیکی
- پایداری و دقت (Tolerance)
- دمای کاری و طول عمر
کاربرد خازن در صنایع
سیستمهای اتوماسیون صنعتی و رباتیک
منابع تغذیه الکترونیکی (SMPS, UPS)
لوازم خانگی و تجهیزات صوتی/تصویری
سیستمهای مخابراتی و رادیویی
تجهیزات پزشکی و ابزار دقیق
خودروهای الکتریکی و هیبریدی
